Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2008

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ


Γίναμε ομάδα!!! Καλωσορίζω το τέταρτο μέλος της παρέας μας, την Κατερίνα!!!
Ήδη είμαστε, λοιπόν, τέσσερις: Ο Δημήτρης (που κάποιο πουλάκι μου σφύριξε πως είναι "γκουρού της ιστορίας"), η Στέλλα, η Κατερίνα και η Φλώρα.
Ελπίζω ότι θα έρθουν κι άλλοι.

Θεωρώ λοιπόν καλό να γνωριστούμε καλύτερα, μέσα από τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα του καθενός στο φιλολογικό χώρο. Αρχίζω, λοιπόν, πρώτη εγώ και σας εξομολογούμαι ότι λατρεύω την Ιστορία!!! Γιαυτό και ξεκίνησα άλλωστε μία συζήτηση για τη Διδακτική της Ιστορίας στο Δίκτυο Σχολικής Καινοτομίας.
Παραθέτω το κείμενο, για τη Στέλλα, που δεν ανήκει στο Δίκτυο, αλλά και για όλους, ώστε να γίνουν τα αντίστοιχα σχόλια εδώ.

Σήμερα είδα στο teachers.tv ένα μάθημα ΙΣΤΟΡΙΑΣ από τρεις καθηγήτριες, που μου φάνηκε πολύ ενδιαφέρον. Είναι σε ένα σχολείο που πετυχαίνει πολύ καλές βαθμολογίες των μαθητών στην Ιστορία.
Δείτε το βίντεο και προσέξτε τον τρόπο με τον οποίο οι τρεις καθηγήτριες παρουσιάζουν το θέμα τους, πώς εργάζονται ομαδοσυνεργατικά τα παιδιά (σε ζευγάρια), πώς συζητούν στην τάξη. Εντύπωση μου έκανε η διαδικασία αξιολόγησης γραπτών από τους ίδιους τους μαθητές. Διορθώνουν, ως καθηγητές, φωτοτυπημένες απαντήσεις κάποιων άλλων μαθητών και δίνουν βαθμούς, εξηγώντας γιατί έβαλαν αυτή τη βαθμολογία.

Λένε τα παιδιά τα ίδια πως καταφέρνουν να γράφουν καλά στις εξετάσεις, διότι διορθώνοντας γραπτά συμμαθητών τους, μπαίνουν τα ίδια στη θέση του καθηγητή, καταλαβαίνουν τι θα ήθελε να δει ο καθηγητής στις απαντήσεις... Έτσι, αποκτούν μεγάλη αυτοπεποίθηση και πηγαίνουν με άλλο αέρα να εξεταστούν...

Μου αρέσει η ιδέα. Σκέφτομαι να δοκιμάσω να κάνω ό,τι έκαναν οι καθηγήτριες αυτές (στην Ιστορία της Α΄ και της Γ΄ Γυμνασίου). Θα τα καταφέρω, άραγε; Η ομαδοσυνεργατική μέθοδος πάντα με φοβίζει. Κάποιες φορές απέτυχα παταγωδώς...

Πολύ θα ήθελα τις γνώμες σας...
Πώς οργανώνουμε ένα "ομαδοσυνεργατικό" μάθημα και πώς αποφεύγουμε τις κακοτοπιές (π.χ. το χάσιμο χρόνου, τις διαφωνίες των μαθητών μεταξύ τους, το σαχλαμάρισμα των αδιαφόρων μαθητών, τις "κονσερβέ' απαντήσεις κλπ κλπ)



Έχει υπόψη του κανείς κάποιο βιβλίο σχετικά με το θέμα αυτό; Μία εξαίρετη συντονίστρια του Δικτύου πρότεινε τα ακόλουθα: Alain Baudrit(2007): Η Ομαδοσυνεργατική Μάθηση. επιμ. Κώστας Αγγελάκος. Αθήνα: Κέδρος. Εκτός από την ιστορική καταγραφή των διαφορετικών θεωρήσεων της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, παριγράφονται αναλυτικά τα χαρακτηριστικά και τα βήματα εφαρμογής πολλών μεθόδων ομαδοσυνεργατικής μάθησης.

Πρόγραμμα Προαγωγής της Ψυχικής Υγείας και της Μάθησης. Κοινωνική και Συναισθηματική Αγωγή στο Σχολείο.2004.Επιμ. Χρυσή Χατζηχρήστου.Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός.[Ντοσιέ για την Α/θμια και άλλο για τη Β/θμια Εκπαίδευση].

Επίσης, μπορούμε να μοιραστούμε όλοι τις ιδέες μας για ωραία και πρωτότυπα μαθήματα Ιστορίας γενικά (άσχετα από την ομαδοσυνεργατική μέθοδο). Σε επόμενη ανάρτησή μου, θα επανέλθω στο θέμα!

Υ.Γ. Δημήτρη, μιας και είσαι "γκουρού της Ιστορίας", όπως είπαμε... πρέπει να μας δώσεις τα φώτα σου.

7 σχόλια:

Το σκοτάδι δεν θα σκεπάσει το φως είπε...

Να συνεργατούμε καταστρώνοντας ένα σχέδιο μαθήματος, όπου θα βάλουμε και δεξιότητες/ικανότητες, και πηγές, και διαφοροποιημένη διδασκαλία ανάλογα με τους μαθητές που έχουμ στην τάξη, και καινοτομία, και τεχνολογία. Μια ιδέα που σου πρότεινα είναι: Θα γίνει ό,τι το 1929; Μια άλλη θα ήταν: Τι γίνεται όταν οι πολίτες δεν εμπιστεύονται τα κόμματα; Κρίση 1897-1909. Μια άλλη θα ήταν: Γιατί η ψήφος κάποιων μετράει πολύ περισσότερο από την ψήφο κάποιων άλλων στις δημοκρατίες; (Η αθηναϊκή ηγεμονία καταστρέφει σύμμαχες δημοκρατικές πόλεις και ενισχύει ολιγαρχικές, οι ΗΠΑ χτυπούν επιλεκτικά δικτάτορες και συνεργάζονται με άλλους) και ούτω καθεξής. Περιμένω συγκεκριμένη πρόταση -- πιασάρικη, επιστημονική και πολιτικώς ορθή -- ναι, όλα μαζί αυτά! :-)

Flora είπε...

Χμ... δύσκολα βάζεις!

Μου αρέσουν όλες οι ιδέες σου!!! Κάτι παρόμοια πάντως τα σκέφτομαι και γω. Πολύ συχνά στην τάξη, συνδέω το ιστορικό παρελθόν με το σήμερα...

Όταν λες "περιμένω πρόταση" ... από ... μένα την περιμένεις;
ΕΣΥ είσαι ο γκουρού, όχι εγώ.
Ρίξε εσύ την ιδέα, ποιο θέμα από όλα όσα έθιξες, θέλεις να διαλέξουμε και μετά να αρχίσουμε όλοι μας τη "βροχή ιδεών" για το σχέδιο μαθήματος. Εγώ πάντως είμαι μέσα!!!
Μιλάμε προφανώς για την Ιστορία της Γ΄ Γυμνασίου, αν κατάλαβα καλά.

Στέλλα είπε...

Καλημέρα συνάδελφοι
ευχαριστώ για την πρόταση των βιβλίων Φλώρα. Έχω την εντύπωση πως το ομαδοσυνεργατικό είναι κάτι που πρέπει να το βιώσεις πρώτα. Θα μου πεις αν δεν το βιώσεις δεν θα το κάνεις; Χμ... πάντως έτσι κι αλλιώς αν δεν τριφτείς η ίδια, απαντήσεις δεν θα έχεις επί του θέματος.
Γενικά το πείραμα που ξεκίνησες θα μας δώσει πολλά.
Καλή μέρα να έχετε όλοι!

Το σκοτάδι δεν θα σκεπάσει το φως είπε...

Ας αφήσω το περί γκουρού!

Αν θέλεις να ξεκινήσω εγώ με μια πρόταση ιδού μία: Τι συμβαίνει όταν καταρρέει η οικονομία στον δυτικό κόσμο; Το παράδειγμα των ΗΠΑ (1929-1932).

Ρίξε μια ματιά στο άρθρο των Ν.Υ.Τ. http://www.nytimes.com/2008/10/01/business/economy/01leonhardt.html?_r=2&hp=&oref=slogin&pagewanted=print&oref=slogin (αγγλικά, αλλά μπορούμε να το μεταφράσουμε, δα!). Αναρωτιέμαι γιατί τόσες μέρες δεν βρίσκω κάτι ανάλογα σαφώς διατυπωμένο στον ελληνόγλωσσο τύπο... Οι Ν.Υ.Τ. προτείνουν και ένα σχέδιο μαθήματος, αλλά νομίζω ότι καλύτερα θα ήταν να το αναπτύξουμε εμείς.

Δεν προτείνω προσέγγιση πρότζεκτ, αν και θα ήταν δελεαστικό (υπάρχουν άπειρες εκπληκτικές φωτογραφίες, εξαιρετική μουσική, πολλές ταινίες και ντοκιμαντέρ, ο Στάινμπεκ, το "΄Ανθρωποι και ποντίκια" κλπ. Προτείνω άντληση των πληροφοριών, διασταύρωση, μεθοδική κατηγοριοποίηση και σύγκριση (π.χ. με διάγραμμα Venn), αναγνώριση οπτικών γωνικών, σχεδιασμός κειμένου με διάγραμμα, παραγωγή αφήγησης /κειμένου από τους μαθητές, ει δυνατόν με πολλαπλές οπτικές γωνίες, αντικατάσταση / εμπλουτισμός του σχολικού βιβλίου, συμβολή στη δημιουργία ενός εναλλακτικού εγχειριδίου Ιστορίας από μαθητές και ό,τι άλλο επιθυμείς. Μαχαίρι θα έχουμε το χρόνο, όποιες τεχνικές δυσκολίες αποφασίσουμε ότι ΔΕΝ μπορούμε να παραβλέψουμε και τη διαθεσιμότητα των παιδιών.

Παράδειγμα δομής:
1) εισαγωγική δραστηριότητα: διαβάστε και φέρετε ότι σας άρεσε από εφημερίδες. Παρουσιάστε σύντομα. Κάντε μια πινακίδα στην τάξη. Ο δάσκαλος βοηθάει με συζήτηση να οριστούν θεματικοί άξονες, και τα παιδιά ανά 2-3 συζητούν και γράφουν "Πώς ξεκίνησε και που οδηγεί η οικονομική κρίση των χρηματιστηρίων". Καταγραφή όσων προκύψουν.
2) Καθοδηγημένη έρευνα: α) το άρθρο, διαδίκτυο με βάση φύλλα εργασίας όπου οι θεματικοί άξονες (ένας από αυτούς θα είναι τι ξέρουμε για όποιον συντάκτη ερμηνεύει και αξιολογεί, για να κανατοήσουμε την οπτική γωνία του) από τον καθηγητή και σε σχέση με την αφήγηση του βιβλίου. Συμπλήρωση διαγραμμάτων σύγκρισης (Venn)
3) Καταληκτική δραστηριότητα. Παραγωγή κειμένου με θέμα "Τι συμβαίνει όταν καταρρέει η οικονομία στον δυτικό κόσμο; Το παράδειγμα των ΗΠΑ (1929-1932)", ίσως επαυξημένο κατά το τι συμβαίνει σήμερα.

Αξιολόγηση από μαθητές προς μαθητές στο στάδιο 1 και 2, από τον καθηγητή στο στάδιο 3 με βάση προαποφασισμένα κριτήρια που συζητήθηκαν κατά την έναρξη της δραστηριότητας στην τάξη. Διάρκεια η διπλάσια από την προβλεπόμενη 3-4-ώρες.

Τι λες, προχωράμε σε λεπτομέρειες; Πού; Εδώ; Στο forum που άνοιξες στο ΔΣΚ; Κλείνω προς το δεύτερο, χωρίς να αποκλείω και το 1ο. Ενδιαφέρον θα είχε να συνεργαστούν δάσκαλος (πρέπει να τον βρούμε), καθηγήτρια γυμνασίου (εσύ), καθηγητής λυκείου (εγώ) σε διαφορετικά περιβάλλοντα, με ζητούμενο από διδακτική άποψη τον έλεγχο μιας διαδικασίας που οδηγεί σε κατανόηση που εκδηλώνεται με την παραγωγή σκέψης και λόγου, με σεβασμό στην ηλικία των μαθητών.

Αυτά.

δκ

Flora είπε...

Ουπς... Δημήτρη,

είδα πρώτα την ανάρτηση "μια ματιά" και μετά το σχόλιό σου εδώ. Λοιπόν,
καταρχήν συμφωνώ να μιλάμε στο Δίκτυο, για να είναι ενεργό κι αυτό, άλλωστε, αλλά και για να βλέπουν ίσως τη συζήτηση και κάποιοι άλλοι. Ίσως έτσι βρούμε το δάσκαλο που χρειάζεται η πρότασή σου. Εγώ έχω έναν υπόψη μου, που είναι και στο Δίκτυο. Είναι στο Κολλέγιο στην Κάντζα. Μπορώ να τον ρωτήσω αν θέλεις. Καλός δάσκαλος.

Λοιπόν,
ως προς το θέμα, τώρα.
α) Why not project? ... What about a... small one?
β) Απορία: τι σημαίνει "διάγραμμα Venn"; (είμαι και άσχετη, που να πάρει η ευχή!)
γ) θα μπω να διαβάσω το άρθρο των N.Y. Times
δ) είμαι μέσα σε όλα τα υπόλοιπα: (αφήγηση, οπτικές γωνίες, δημιουργία βιβλίου από τα παιδιά - μπορεί να είναι και ένα "ηλεκτρονικό βιβλίο", καθοδηγημένη έρευνα, αξιολόγηση, καταληκτική δράση)
ε) Η συνέχεια στο φόρουμ του Δικτύου, έτσι;
στ) Εγώ με τι να ξεκινήσω; Καλά, θα σκεφτώ μπας κι έχω κάποια ιδέα, αλλά μπορείς να ξεκινήσεις εσύ με τις λεπτομέρειες του ξεκινήματος, ας πούμε. Να σου πω, θα ήθελα μία "εντυπωσιακή" αρχή στην τάξη, με προβολή διαφανειών, κανα ηχητικό ντοκουμέντο, κολλημμένες εφημερίδες στους τοίχους... Δεν μιλώ για κίνηση εντυπωσιασμού, αλλά για κάτι που πραγματικά θα τραβήξει το ενδιαφέρον τους.
Επίσης, θα μου άρεσε σε κάποια φάση το παιχνίδι ρόλων (ξέρω ότι είναι λίγο χάσιμο χρόνου, μα αρέσει πολύ στα παιδιά). Θα μπορούσαμε να "δανειστούμε" καμιά ώρα από κανέναν συνάδελφο... (ξέρεις... δανεικά κι αγύριστα... χιχι)
Κλείνω τώρα.
Θα ΕΠΑΝΕΛΘΩ!!! ΜΟΥ ΕΧΕΙΣ ΒΑΛΕΙ ΦΩΤΙΑΑΑΑΑΑΑΑ!!!!!!

Το σκοτάδι δεν θα σκεπάσει το φως είπε...

Και ξύλα, και προσάναμμα και σπίρτα είχες, Φλώρα, δεν είμαι εγώ ο εμπρηστής!

Το στ είναι πολύ ωραία ιδέα.
Στο ε συμφωνούμε, άρα κάνε την αρχή.
Στο δ χαίρομαι που συμφωνούμε.
Στο γ σε περιμένω και θυμίζω ότι όλα θέλουν το χρόνο τους, όπως λέει η Σίσσυ Χατζηχρήστου
Στο β έχουμε ένα σχεδιάγραμμα του τύπου των εννοιολογικών χαρτών. Σου στέλνω με email ένα απλό σε pdf. Όσο τα προς σύγκριση είναι συνθετότερα, τόσο μπορεί να γίνεται συνθετότερο και το σχεδιάγραμμα Venn.
Στο α, επειδή πρέπει να παραιτηθούμε όσο γίνεται από τη απορρόφηση πρόσθετου χρόνου, και τα Project τον έχουν ανάγκη για ν'ανασάνουν, αλλά και επειδή μικρές σε διάρκεια, με καλή διασπορά σε διδακτικό χρόνο, σφιχτοδεμένες δραστηριότητες που εμβάλλονται σε πρόσφορα σημεία της ύλης, έχουν και αυτά την αξία τους: σαν πολλές μικρές σφήνες από ξύλο που επιτρέπουν να αναποδογυρίσουμε βράχο (τώρα πώς μου ήρθε αυτή η παρομοίωση;-))

Θα προτιμούσα, αν βρίσκαμε δάσκαλο από Δημοτικό της περιφέρειας -- αν υπάρξει. Αν όχι, πάλι, μπορούμε να σχεδιάσουμε όσο μας επιτρέπεται τη δραστηριότητα στο Δημοτικό, και να μην την εφαρμόσουμε άμεσα.


δκ

Flora είπε...

Δημήτρη, διάβασα το άρθρο των Times. Καλό!
Η αδερφή μου είναι δασκάλα σε Δημοτικό του Αιγάλεω. Μας κάνει;
Ή θες επαρχία;
Η παρομοίωση με τις σφήνες μου άρεσε και με έπεισε κιόλας!
Δεν συνεχίζω άλλο εδώ. Θα σου στείλω mail.
Φιλιά