Αυτή και άλλες τεχνικές για οργάνωση του μαθήματος με ενεργό εμπλοκή των μαθητών στη διαδικασία μάθησης (μεταξύ αυτών των τεχνικών και ο "ἀγὼν διττῶν λόγων"(αρχ. ελλ.) ή "διαξιφισμός" ή debate, για την οποία ρωτούσες σε κάποιο μήνυμά σου, Φλώρα) παρουσιάζονται στο βίντεο από το TeacherTube:
δκ
3 σχόλια:
Δημήτρη,
μου άρεσε το βιντεάκι.
Αγώνες λόγων έκανα κι εγώ πέρσι στο σχολείο και είδα πόσο πολύ άρεσε αυτό στα παιδιά. Όμως, θέλει σχεδόν μία διδακτική ώρα να αφιερωθεί για κάθε αγώνα λόγων. Χωρίζω τους μαθητές σε 3 ομάδες: ομάδα "ΥΠΕΡ" + ομάδα "ΚΑΤΑ" όρθιοι στον πίνακα (αφού καταλήξουν στην επιχειρηματολογία τους) και ΚΡΙΤΕΣ από κάτω. Εγώ ήμουν στο πίσω μέρος της αίθουσας και παρακολουθούσα.
Δεν ξέρω αν είναι σωστό αυτό το σχήμα... Θα ήθελα τη γνώμη σου.
Αλληλοαξιολόγηση. Πονεμένο θέμα. Προσπάθησα κάπως, μα χωρίς επιτυχία. Εσύ πώς το κάνεις;
Δίνεις τις εκθέσεις των μαθητών να τις πάρουν οι φίλοι τους στα σπίτια τους ή επιτόπου στην τάξη;
Εγώ έκανα το δεύτερο, μα χωρίς ιδιαίτερα αποτελέσματα. Μία φορά μόνο, προσπάθησα... για να πω την αλήθεια.
Φέτος, θα προσπαθήσω με τη μέθοδο Portfolio που μας έδειξε το Κολλέγιο Αθηνών.
Ήδη έχουν αγοράσει τα παιδιά φακέλους και έχουν βάλει μέσα τα πρώτα κείμενά τους.
Και οι υπόλοιπες τεχνικές μάθησης με τον μαθητή πρωταγωνιστή μου αρέσουν...
Εσύ ποια θεωρείς πιο αποτελεσματική;;
Υ.Γ. Μπορεί αυτές τις μέρες να μην μπαίνω πολύ συχνά γιατί το laptop μου χάλασε. Τώρα δανείστηκα λίγο της αδερφής μου τον υπολογιστή, αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνεται συνέχεια... Πρέπει να φτιάξω το δικό μου!
Φλώρα, χαθήκαμε! Τι έγινε ο φορητός σου;
Για το debate και τις τεχνικές του θα μπορούσε να παρουσιάσει καλύτερα από εμένα το τι γίνεται σε σχολεία η Χάιδω Σαμαρά. Είναι δραστηριότητα που ήρθε ως αντιδάνειο (!) με τους ξένους καθηγητές αγγλικών, καθώς το debate ως μια από τις διοργανώσεις των Forensics ανήκει στην καλή παράδοση των Αγγλοσαξώνων. Σε πολλά ελληνικά σχολεία έγινε προσπάθεια να εξελληνιστούν και το debate (= αγώνας διττών λόγων) και τα Foensics (=Όμιλος Ρητορικής) τα τελευταία 10 χρόνια. Δες σχετικά στο Αρσάκειο http://www.arsakeio.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=211:2008-08-29-10-06-26&catid=27:schools&Itemid=270.
Επιχειρηματολογία και αντεπιχειρηματολογία είναι μέρος της ύλης στη Γλώσσα της Γ΄ Λυκείου, και μάλιστα από αυτή την ύλη που ποτέ δεν εξετάστηκε στις Πανελλαδικές. Σε δυο-τρεις περιπτώσεις ζητώ από τα παιδιά να ετοιμαστούν για μια προφορική και μια γαπτή δραστηριότητα σχετική με την ύλη του μαθήματος της Γλώσσας: Θανατική ποινή και επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα. Έχει προηγηθεί μελέτη σχετικών κειμένων που υποστηρίζουν αντίθετες απόψεις. Με εργαλείο έναν πίνακα ζητώ να καταγράψουν τα επιχειρήματα, να τα καηγοριοποιήσουν ως προς τη βασική έννοια / θέση, να αξιολογήσουν το κάθε επιχείρημα και να γράψουν ένα αντίθετο δικό τους. Με βοήθεια τις σημειώσεις του πίνακα αυτού, μιλούν / γράφουν σε δύο αντίπαλα ζεύγη.
Πριν από οποιαδήποτε αλληλοᾱξιολόγηση συμφωνούμε μετά από συζήτηση σε κριτήρια. Ύστερα γράφουν, διορθώνουν μεταξύ τους με βάση τα κριτήρια, και τέλος (εννοείται ότι δεν γίνεται αλλιώς) διορθώνω εγώ. Ζητώ ο καθένας να απομονώσει τα 5 συχνότερα σφάλματά του, να εξετάσει τα σχόλια του συμμαθητή και του καθηγητή και να σημειώσει ποιο σφάλμα θα επιχειρήσει να μην εμφανιστεί στην/στις επόμενη/επόμενες έκθεση/εκθέσεις.
Το πορτφόλιο είναι μεγάλη ιστορία. Για αν εισαχθεί συστηματικά και να αποκτήσουν οι μαθητές τις κατάλληλες μαθησιακές συνήθειες και στάση θα πρέπει να εισαχθεί μετωπικά, νομίζω, με απόφαση του συλλόγου. Αλλιώς, οι περισσότεροι μαθητές αρνούνται να ακολουθήσουν με σοβαρότητα, υπομονή και επιμονή. Επειδή στο Λύκειο δεν χρησιμοποιούμε συστηματικό πορτφόλιο ζητώ ντοσιέ με διαχωριστικά, συμφωνούμε τις κατηγορίες υλικού που θα συλλέγουν. Μια φορά το τρίμηνο, από αυτό το υλικό (είναι αριθμημένο) και στη διάρκεια μιας διδακτικής περιόδου ζητώ να ξεχωρίσουν εκείνες τις καταχωρίσεις που δείχνουν θετική μεταβολή και να γράψουν με παραπομπή σ'αυτές τις επιλεγμένες εργασίες μια παράγραφο για το πώς τα κατάφεραν και μια παράγραφο για το τι θέτουν στόχο να κάνουν στο επόμενο διάστημα. Λίγο ερασιτεχνικό, αλλά γίνεται αποδεκτό από αρκετούς μαθητές. Κάποιες φορές έχω ζητήσει να δείξουν την επιλεγμένη δουλειά σε συμαθητή, φίλο και γονιό και να του ζητήσουν ένα μικρό σχόλιο (του τύπου των παλαιών λευκωμάτων). Θετικά αντιδρούν μαθητές και γονείς στο Γυμνάσιο, ευγενικά μεν αλλά ανόρεχτα μαθητές και γονείς στο Λύκειο.
Θαρρώ πως τεχνικές υπάρχουν πολλές, κι άλλες τόσες προκύπτουν απ'την εμπειρία μας. Δεν ξέρω αν είναι τεχνική, αλλά η πιο πετυχημένη στη δική μου πρακτική είναι να έχουμε συζητήσει πολύ ΄(ως 2 δ.π.) για τους στόχους του μαθήματος, τα κριτήρια αποτίμησης της δουλειάς και το πώς κατανέμεται ο βαθμός σε σχέση με αυτά τα κριτήρια -- κάτι σαν εσχάρα αξιολόγησης (rubric) είναι το τελικό αποτέλεσμα. Όταν τα παιδιά αντιληφθούν ότι αυτή την εσχάρα τη χρησιμοποιώ όντως (στην αρχή υποψιάζονται ότι λέω βλακείες), (α) βελτιώνεται κατά πολύ η επικοινωνία μας, και (β) η όποια μελέτη του καθενός από αυτά μου φαίνεται ότι είναι κάπως πιο στοχευμένη και συνειδητή.
δκ
Σχετικά με τους αγώνες debate στην Ελλάδα, εκτός από τους Αγώνες Forensics που περιλαμβάνουν και άλλα ρητορικά αγωνίσματα και διεξάγονται στα αγγλικά (λαμβάνουν χώρα εναλλάξ σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη μεταξύ ιδιωτικών σχολείων), εδώ και 8 χρόνια διοργανώνονται αγώνες ρητορικής τέχνης από την Φιλεκαπυδευτική Εταιρεία στα Αρσάκεια-Τοσίτσεια Σχολεία (που εκτός από τους διττούς λόγους έχει και άλλα ρητορικά αγωνίσματα), ενώ και το ΥΠΕΠΘ σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών οργανώνει του Πανελλήνιους Μαθητικούς Αγώνες Επιχειρηματολογίας Αντιλογίας.
Πρόσφατα δημιουργήθηκε η Ένωση για την Προώθηση της Ρητορικής στην Εκπαίδευση (http://rhetoricineducation.com) που συνδιοργανώνει επιμορφωτική ημερίδα για το Θέατρο και τη Ρητορική στην Εκπαίδευση στο Δήμο Χολαργού το Σάββατο 20/12/2008. Για την τελευταία διοργάνωση βλέπε και http://www.theatroedu.gr/main/index.php?option=com_content&task=view&id=1425&Itemid=1
Μανώλης Πολυχρονίδης
πολιτικός επιστήμονας, εκπαιδευτής ρητορικής
mpolychronides@yahoo.com
Δημοσίευση σχολίου